De neerslag van afgelopen jaar, waaronder hevige regenbuien veroorzaakt door de klimaatcrisis, was onvoldoende om de grondwaterstand te herstellen na de droogte in de zomer van 2018. Droogte en wateroverlast in Nederland? Is Nederland niet de expert in watermanagement? Zijn wij het niet die onze waterkennis exporteren naar het buitenland? Dit moet voorkomen kunnen worden toch?
Laatst ben ik op bezoek gegaan bij Hannie Loermans, omdat ik had vernomen dat zij het watermanagement in haar tuin in eigen handen heeft genomen. Door kleine, slimme, handige aanpassingen in de tuin en in leefstijl maakt zij een groot verschil.
Hannie is zich extra bewust van waterverbruik en de luxe van de beschikbaarheid van water door onder meer haar verblijf in de Kalahari woestijn en andere gebieden in Afrika. In de Kalahari woestijn beschikte enkel overheidshuizen over stromend water. De rest van de huishoudens haalde water uit een put. De put is aangesloten op een waterballon diep in de aarde die niet kan worden aangevuld. Onduidelijk is hoelang deze put mensen nog van water kan voorzien. Absurd om dan te bedenken dat wij douchen en onze wc doorspoelen met schoon drinkwater.
Belangrijk voor Hannie is het ontlasten van drinkwater. Daarnaast wijst zij op het belang van grondwater. Hannie legt uit hoe het ontwerp van tuinen en straten kan leiden tot wateroverlast enerzijds en watertekort anderzijds. Stenen geleiden water direct in het riool in en bieden onvoldoende mogelijkheid voor regenwater om in de grond te zakken. Zonde en onverstandig. Bij hevige regenval komen straten blank te staan. Schoon (regen)water stroom direct het riool in en raakt vervuild met ontlasting, schoonmaakmiddelen en medicijnresten. Grondwater wordt niet voldoende aangevuld en kan opraken.
Lage grondwaterstanden leiden tot toename van verzilting en bodemdaling. Kwetsbare plant- en diersoorten komen in gevaar doordat de bodem uitdroogt. De bodemdieren kruipen dan zo diep weg dat onder meer de kievit en grutto niet meer aan wormen kunnen komen. Bloemrijke graslanden verdorren al vroeg in het jaar waardoor insecten niet of nauwelijks aan nectar van bloemen kunnen komen. Daling van het grondwaterpeil is dus van invloed op de biodiversiteit en op onze voedselvoorziening
De tuin van Hannie is zo ingericht dat er ruimte is voor regenwater om in de aarde te zakken. Het regenwater wordt opgevangen in meerdere regentonnen en kan worden afgetapt om de tuin en planten binnenshuis mee te bewateren. Op één van de tonnen is een irrigatiesysteem aangesloten. Een dunne slang met gaatjes loopt onopvallend, tussen de begroeiing door de gehele tuin en laat het water geleidelijk de grond insijpelen. Het regenwater dat opgevangen wordt in de tonnen kan ook worden gebruikt om de wc door te spoelen. Gewoon aftappen in een jerrycan en in de badkamer plaatsen. Simpel en efficiënt.
Hannie heeft gekozen voor een plastic regentonnen. Stilstaand water wordt vies en de ton dient één keer per jaar schoongemaakt te worden. Houten tonnen zijn naast lastig schoon te maken, kwetsbaar wanneer ze leeg staan, want kunnen dan gaan lekken. Vrieskou is iets om op te letten wanneer je een waterton hebt. Een plastic ton moet leeg zijn in de wintermaanden. Ijs zet uit en kan ervoor zorgen dat de ton scheurt en het aftapkraantje kan stuk gaan. Een bladrooster bij de regenpijp zorgt ervoor dat het water goed de ton in kan stromen. Hannie geeft aan dat het plaatsen van een ton niet moeilijk is. Graag zou zij bij elk huis in Castricum een regenton zien.
De volgende kleine aanpassingen zijn mogelijk in elke huishouden:
- Gebruik opgevangen douchewater of afwaswater om de wc door te spoelen.
- Gebruik regenwater voor het bewateren van planten binnen en buitenshuis.
- Last but not least: creëer ruimte voor het regenwater om de grond in te zakken! Mocht je beschikking hebben tot een tuin, verwijder de stenen.
Naast dat het verantwoordelijk is en liefdevol naar moeder aarde om zuinig met water om te gaan bespaar je met bovenstaande tips ook nog op je waterrekening. Win Win.
Tanja Beentjes