Beste mede-tuinders,
Wat een plezier is het toch om een moestuin te hebben, lekker buiten te zijn, met je handen in de aarde te werken en als resultaat ook nog vers, onbespoten groente en fruit op je bord te hebben. Veel mensen op het tuincomplex hebben ook uitbundige bloemenstroken langs hun tuin. Om vrolijk van te worden, goed voor de diversiteit, de bijen en andere insecten die bestuiven.
In het maandelijkse Transition Towns café werd een film gedraaid over permacultuur: ‘A farm for the future’. Direct die avond 6 jaar geleden zijn we een permacultuur groep begonnen in Castricum. We wilden een stukje openbaar groen tot onze beschikking krijgen om daar onze ideeën in praktijk te gaan brengen. Meer eetbaar openbaar groen was ons motto. Nou dat lukte niet, alhoewel de wethouders onze ideeën wel interessant vonden. Toen hebben we besloten een tuin te huren met elkaar op de Bloemen.
Permacultuur staat voor ‘permanent culture’. Het blijkt mogelijk een tuin zo aan te leggen dat je er goed van kunt eten en dat het een evenwicht vormt, waardoor je er weinig werk aan hebt. Dat betekent dus veel vaste planten, zoals bijvoorbeeld : eeuwige moes, doorgroeiende broccoli of rode kool. Dit geeft ‘diversiteit’ zodat veerkracht ontstaat en ‘plagen’ door het systeem zelf worden opgevangen. Zoals padden die de slakken eitjes eten, vogels die de rupsen eten en mieren die de bladluizen ‘melken’. Dit in tegenstelling tot ‘monocultuur’, waar geen veerkracht is en waar dus bestrijdingsmiddelen worden ingezet.
Ook betekent het: je ruimte goed benutten, zo kan je prei goed tussen sla zetten, een bietje naast een bloemkool. Je kunt hoogte verschillen maken met bijvoorbeeld een aardbeientoren en verhoogde bedden maken, zodat je eigenlijk door de schuine randen meer oppervlak hebt. Je laat gewassen naast elkaar groeien die elkaar helpen en stimuleren. Zo staat de ondiep wortelende bessenstruik naast de smeerwortel die diep wortelt en zo de nodige kalium uit de grond haalt. De smeerwortel leg je gewoon op de grond naast de bessenstruik waardoor de kalium opgenomen kan worden door de bes. Smeerwortel in de tuin geeft ruimte aan iets uit de ‘wilde’ natuur. Voor diversiteit en omdat je dat niet hoeft te telen, dat is er gewoon. Overigens kan je smeerwortel het hele jaar door ook zelf in de keuken gebruiken in soep, als bindmiddel, en ook als heerlijk omhulsel voor een kaaspannenkoekje.
En een combinatieteeltwijze uit de biodynamische landbouw gebruiken we ook, namelijk: de drie gezusters: maïs fungeert als klimrek voor een stokboon en over de aarde kronkelt de pompoen. Je bouwt aan een veerkrachtig systeem door gebruik te maken van de elementen, een frambozenhaag om een luwe plek te creëren voor sla. Kruiden die van vocht houden laag en mediterrane kruiden als tijm en rozemarijn hoog in de kruidenspiraal. Een vijver voor diversiteit en om meer zonlicht te vangen, ook een half ronde muur kan een microklimaat creëren.
We hebben minder werk, doordat we niet spitten. Het idee is dat je je grond goed water en lucht doorlatend maakt en dit evenwicht niet verstoort. We zorgen dat de bodem bedekt is, met kruipers of mulch, zodat je bijna nooit water hoeft te geven, omdat de aarde zo niet uitdroogt. Mulchen zorgt trouwens voor een nog kortere cyclus, dan composteren. Je legt gewoon de kruiden die je niet wilt op het bed, de voeding die het kruid in zich heeft gaat zo direct weer de grond in.
Permacultuur is een manier van kijken, een denkwijze. Problemen zet je om in oplossingen. Gebruik verbeeldingskracht , observeer en experimenteer en leer daarvan. Durf fouten te maken, leer van anderen en van de natuur. En dat alles gedaan vanuit de principes: eerlijk delen, zorg voor de mens en zorg voor de aarde.
Marleen Heeman Transition Town en permacultuur. (Deze brief werd eerder gepubliceerd in het blad van de Amateurtuindersvereniging van Castricum)